....

 


....
ضمن عرض سلام و خسته نباشید خدمت سروران گرامی 
پیشاپیش از جناب آقای یدالله ستوده و آقای رضا جایدری و به خصوص جناب آقای شهرام خسروی مقدم نهایت سپاس رو دارم بابت اهدا سند .
با توجه به متن ذیل که گلچینی از کتاب لرهای ایران اثر استاد جواد صفی نژاد  می باشد
 و با توجه به سند زمان صفویه که لقب قاید پیشوند نام یکی از بزرگان رکرک هست
یعنی قاید زال بک رکرک 
 تا این لحظه عنایت بفرمائید تا این لحظه 
رکرک ها را باید از خوانین لر بزرگ اعم از  ایلات بختیاری و کهگیلویه دانست که چندین قرن پیش به لرستان کوچانده شده اند.
قبل تر از سند مذکور  هم با توجه به تحقیقات آقای اورنگی و سردار اسعد وابسته به پادشاهان دیلمی و به تبع ساسانی و هخامنشی و کیانی هستیم.
کوچاندن معمولا توسط پادشاهان  وقت به دلیل رقابت بزرگان ایل با آنان رخ میداده که برای پی بردن به وقت آن نیازمند به تحقیق بیشتر می باشیم. 

لازم به ذکر است جستار در گذشته آنهم از نوع قومیتی و به تبع  ریشه یابی کاری کاملا سخت و زمانبر هست و نیازمند به تحقیق اصولی می باشد.

استاد جواد صفی نژاد در کتاب لرهای ایران در این زمینه مطالبی بیان نموده که به صورت مختصر ارائه میدارم .
صفحه ۱۱ 
(یکی از مستندات تاریخی و کهن بودن قوم لر وجود واژه های پیشوندی در جلوی نام کوچک افراد مذکر آنها است. )

صفحه ۱۲
 ( "کی "واژه ای است لری ولی در نوشتجات رسمی این واژه را "قاید"  می نویسند ، محلیات واژه کتابت شده قاید را به هنگام قرائت کی می خوانند.)

صفحه ۸۱ 
( وجود واژه های " آ " و " کی " در پیشوند اسامی سرپرستان و فرماندهان بزرگ که در شجره های موجود می توان تا حدود  ۴۰۰ سال ، این واژه ها را در اسناد کتبی و صحبت های شفاهی دنبال کرد و ادامه تاریخی این پیشوندها را می توان در تاریخ اساطیری کهن قبل از میلاد مسیح در حکومت پیشدادیان " آ فریدون " و کیانیان " کی خسرو " و ... مشاهده کرد.)

صفحه ۸۸ 
( واژه های سرپرستی و فرماندهی که تا دوران قاجار در عشایر لر زبان ایران متداول بود عبارت بودند از 
" شاه  یا سلطان " " امیر " 
 ( در کتاب ایلات و طوایف لرستان رسما به سلطان باریَک خان رکرک اشاره شده است ) 

لرهای لر بزرگ به فرمانده طوایف خود شاه ( سلطان)  می گفتند. 
شاه یعنی سرپرست و فرمانده ایل 
شاهنشاه یعنی سرپرست کل و رئیس همه ایلهای یک منطقه که متحد سیاسی هم بودند.

صفحه ۸۹ 
(  تمامی سرپرستان از شاهنشاه،  شاه ، امیر و ملک از رده 
"کی "ها  و " آ" ها در بختیاری انتخاب می شدند که مقام موروثی و والایی بود و توده مردم " کا" ها هرگز بدین مقام راه نمی یافتند.)

صفحه ( ۱۳۳ )
( واژه های " آ " و " کی " فقط از طریق توارث به فرزندان ذکور منتقل می گردید و دارندگان این لقب از رده ویژه ای انتخاب میشدند و ازدواج آنها درون گروهی بود و زنان این رده را " بی بی " خطاب می کردند مانند بی بی ماهتاب )

صفحه ۱۳۴ 
( همچنین در بویراحمد نیز کدخدا ها و کلانترها را 
" کی " می نامند .
کی ها خویشاوندی گسترده ای در سطح ایل دارند که همه آنها بالقوه فرمانده اند.
واژه کی در بین آنها موروثی و به عنوان پیشوندی در اول اسامی ذکور این رده به کار برده میشود . )

صفحه ۱۵۱ 
( در قرن سوم هجری قمری ، طبری در جلد اول تاریخ خود 
( تاریخ طبری ) چنین می نویسد : 
گویند آ فریدون نخستین کسی بود که لقب " کی " گرفت و او را 
کی آ فریدون گفته اند. )

صفحه ۱۵۷ 
( .... اصطلاح " آ " بختیاری به مفهوم " کلانتر " به کار می رود .
به نظر می رسد که لقب کلانتری از طریق کهگیلویه به بختیاری راه یافته باشد )

از مباحث بالا میتوان تا حدودی  نتیجه گرفت که در سطح تمامی ایلات لر بختیاری ، کهگیلویه،  ممسنی و در کل لر بزرگ 
 القاب از دوران باستان و بعد از آن به صورت سینه به سینه به ارث رسیده اند. . 
لقب قاید یا کاید یا کی لقب پادشاهان کیانی بوده و در حال حاضر به سران طوایف و ایلات کهگیلویه و بختیاری اختصاص دارد .
نام معرفتی طوایف بر اساس شغل نیای مشترک آنها در گذشته بر روی آنها نهاده می شد.
 نیای مشترک قایدها حاکم بوده و حاکم به صورت موروثی از این طبقه انتخاب می شده است و نوادگان مذکر آنها را با نام معرفتی 
" قاید " " کاید" " کی" صدا میزنند .
بر اساس اسناد و مدارکی که در دست است لرهای بختیاری ، کهگیلویه و ممسنی قبلا به سرپرستان بزرگ ایلی خود شاه که همان مترادف قاید می باشد ، می گفتند .
لازم به ذکر است 
لقب کی ، کاید ، قاید موروثی بوده و به عنوان پیشوند با نام کوچک افراد همراه بوده است .

پی نوشت 

 

سند مربوط به سال ۱۱۰۶ قمری مصادف باسال  ۱۰۷۳ خورشیدی 
حدودا  ۳۲۶ سال پیش یعنی زمان صفویه در مورد معامله ملک بین رکرک ها و والی زاده ها می باشد
گرایش ساسانیان به ایدئولوژی کیانیان از نوشته های روی سکه های ساسانی پایان قرن چهارم و آغاز قرن پنجم میلادی آشکار است که برای نخستین بار، لقب «رام شهر» (برقرار کننده آرامش در کشور) بر آنها ضرب شده است