....

بی‌بی مریم بختیاری
ملقب به سردار مریم 
 شروع سفر ۱۲۵۳ منطقه بختیاری 
اتمام سفر ۱۳۱۶ اصفهان
نام پدر :حسین قلی خان
نام مادر : بی بی فاطمه 
نام برادر :  سردار اسعد
نام فرزند : علیمردان خان 

بی‌بی‌مریم نویسنده ایرانی و از نیروهای فعال در انقلاب مشروطه بود . 
 او از پیشگامان مطالبات حقوق زنان و از مدافعان ملّی سرزمین ایران، در خلال جنگ جهانی اول به‌شمار می‌آمد.
سردار مریم فنون اردوکشی نظامی و لشکر داری را از پدر و برادرانش آموخت و این  آموزه‌ها را در زمان نبردهای انقلاب مشروطه؛ در فتح تهران و نیز فتح اصفهان، همچنین در جنگ جهانی اول به کار بست. 
وی با تشکیل  یک هنگ از سواران بختیاری، برای مبارزه با اشغال‌گران روس و انگلیس، در جنگ جهانی اول بهره برد.
همچنین سردار مریم بختیاری در زمان انقلاب مشروطه ،  مخفیانه با عده‌ای سوار وارد تهران شد و بعد از آنالیز شرایط ،  پشت بام خانه ای  را که مشرف به میدان بهارستان بود را سنگربندی کرد و با عده‌ای سوار بختیاری، با قزاق‌های طرفدار محمدعلی‌شاه، مشغول نبرد شد.
 در این رویداد، او شخصاً تفنگ به دست گرفت و با قزاقان جنگید. 
نقش او در فتح تهران، میزان محبوبیتش را در ایل بختیاری و مجاهدین مشروطه‌خواه، افزایش داد و طرفداران بسیاری یافت، به طوری که به لقب سرداری مفتخر شد.

محمدابراهیم باستانی پاریزی؛ از مورخین معاصر، در خصوص بی‌بی مریم می‌نویسد:

در این کوهستان زنی می‌زیسته که برابر ۱۰۰ مرد، در سرنوشت تاریخ معاصر ایران دخیل بوده‌است. منظورم بی‌بی مریم بختیاری است، که وقتی در جنگ بین‌الملل اول، ایرانیان وطن‌خواه ابتدا از اولتیماتوم روس و بعد از هجوم انگلیسی‌ها، ناچار به مهاجرت و آواره کوهستان شدند، این زنِ نامدار، همه آنان را پناه داد.
پیام تاریخی بی بی مریم به دکتر مصدق 
تا زمانی كه یك زن لچک  به سر،برنو بدست در ایل بختیاری است شما در امانید